سیستم تصویر:
توصیف انحنا سطح طبیعی زمین بر روی نقشه مخصوصا در یک منطقه پهناور کار بسیار سختی است. بدون در نظر گرفتن این انحنا با خطای زیادی مواجه می‌شویم. زمینی که نقشه برداری روی آن صورت می‌گیرد فضای سه بعدی و صفحه نقشه دو بعدی است. زمانی که اطلاعات از روی زمین به صفحه نقشه منتقل می‌شوند بخشی از اطلاعات مهم از دست می‌روند. برای تهیه نقشه از پدیده‌های زمین که روی سطح سه بعدی هستند، روی سطح دو بعدی با مشکلاتی مواجه می‌شویم: اولین مشکل این است که بعد ارتفاعی حذف می‌شود و باید برای نمایش ارتفاعات روی نقشه راه حلی پیدا کرد. دومین مشکل تبدیل سطح محدب به سطح مسطح است که سبب تغییراتی در ابعاد و اندازه‌های می‌شود. برای حل این مشکلات از سیستم تصویر استفاده می‌شود. در ادامه مقاله به بررسی انواع سیستم تصویر می‌پردازیم.
خصوصیات سیستم تصویر:
سیستم‌های تصویر از نظر چگونگی تعریف به دو صورت سیستم تصویر هندسی و سیستم تصویر ریاضی تقسیم می‌شوند. در سیستم‌های تصویر ریاضی مرکز تصویر و صفحه تصویر وجود ندارد و به جای آن از معادلات ریاضی و روابطی برای محاسبه موقعیت نقاط روی نقشه که تابعی از موقعیت نقاط روی زمین هستند استفاده می‌شود. در سیستم تصویر هندسی یک نقطه به عنوان مرکز تصویر و یک سطح قابل گسترش به صفحه مانند استوانه، مخروط و یا صفحه به عنوان صفحه تصویر انتخاب می‌شوند. سیستم‌های تصویر برای مقاصد خاصی طراحی می‌شوند. سیستم تصویر ممکن است برای نقشه بزرگ مقیاس در محدوده کوچک و یا برای نقشه کوچک مقیاس در محدوده بزرگ کاربرد داشته باشد.
انواع سیستم تصویر هندسی:
بعضی از ساده‌ترین سیستم‌های تصویر بر اساس اشکال هندسی که می‌توانند بدون کش آمدن و تغییر شکل دادن به سطح صاف تبدیل شوند. متداول‌ترین رویه‌ها مخروط، استوانه و سطوح هستند. بنابراین انواع سیستم تصویر هندسی استوانه‌ای، مخروطی و آزیموتال یا صفحهای می‌باشند.
سیستم تصویر مخروطی:
ساده ترین نوع سیستم تصویر مخروطی نوع مماسی است که مخروط در یک عرض جغرافیایی معین با کره زمین مماس خواهد شد. این خط مدار استاندارد است. نصف‌النهارها پس از تصویر شدن بر سطح مخروط در نقطه راس هم دیگر را قطع می‌کنند و مدارها به صورت کمان نشان داده می‌شوند. بعد از آن مخروط در راستای یک نصف‌النهار بریده می‌شود و مسطح می‌گردد. این سیستم تصویر برای عرض‌های میانی که گستره‌ای شرقی غربی دارند بسیار مناسب است. سیستم تصویر مخروطی در راستای شمالی جنوبی هم فاصله است اما هم شکل و هم مساحت نیست. سیستم تصویر لامبرت مخروطی است. در سیستم تصویر لامبرت مدارات به صورت قسمت‌هایی از دوایر متحدالمرکز تصویر می‌شوند. نصف‌النهارات نیز به شکل شعاع‌های این دوایر در صفحه تصویر ظاهر می‌شوند.
انواع سیستم تصویر استوانه‌ای:
در این سیستم تصویر نصف‌النهارات به صورت هندسی بر روی سطح استوانه تصویر می‌شوند و فاصله مدارات از یک دیگر با استفاده از روابط ریاضی محاسبه می‌شود. درنهایت استوانه در راستای یک نصف‌النهار بریده و مسطح می‌شود. سیستم تصویر استوانه‌ای هم شکل است و در راستاهای مستقیم جهت را نیز حفظ می‌کند. سیستم تصویر مرکاتور و مرکاتور معکوس استوانه‌ای است. این سیستم تصویر برای دریانوردی یا مقاصدی که در آن پیدا نمودن جهت صحیح مورد نیاز است مانند نمایش جریان‌های دریایی یا جهت باد به کار می‌رود.
سیستم تصویر آزیموتال یا صفحهای:
در سیستم تصویر آزیموتال یا صفحهای تصویر نقاط از روی زمین به روش‌های گوناگون بر روی صفحهای مماسی یا متقاطع با کره یا بیضوی زمین تصویر می‌شوند. چنین صفحهای ممکن است کره را قطع نموده یا در نقطه‌ای بر آن مماس باشد.
