سیستم تصویر utm:
در مقاله سیستم تصویر گفتیم که توصیف انحنای سطح طبیعی زمین بر روی صفحه نقشه کار مشکلی است. به دلیل این که بخشی از اطلاعات حذف می‌شوند. پس باید برای استفاده کامل از اطلاعات سطح طبیعی زمین از سیستم تصویر استفاده کرد تا امکان تصویر کردن سطح سه بعدی زمین روی سطح دو بعدی نقشه فراهم شود. سیستم تصویری که به طور متداول در کار با گیرنده‌ی GPS مد نظر قرار می‌گیرد، سیستم تصویر utm است. به همین خاطر داشتن اطلاعات مهمی در این زمینه الزامی است. در این مقاله قصد داریم درباره سیستم تصویر utm صحبت کنیم.
سیستم تصویر UTM:
سیستم تصویر مرکاتور معکوس جهانی Universal Transverse Mercator (UTM) سیستم تصویری استوانه‌ای و متشابه است. در بسیاری از کشورها سیستم تصویر UTM به عنوان سیستم تصویر اصلی در نظر گرفته می‌شود و مختصات نقاط واقع بر سطح زمین بر مبنای این سیستم تصویر محاسبه می‌گردد. سیستم تصویر UTM توسط ارتش ایالات متحده آمریکا در سال 1940 میلادی بر پایه بیضوی مرجع زمین مرکز شکل گرفت. (درباره بیضوی‌ها در مقاله‌ای دیگر توضیح داده می‌شود) امروزه و در حال حاضر از بیضوی سامانه ژئودتیک جهانی 1984 (WGS84) برای مدل سازی زمین در سیستم تصویر UTM استفاده می‌شود.
مشخصات سیستم تصویر UTM:
در سیستم تصویر UTM کره زمین به 60 قاچ یا زون 6 درجه در راستای شمال جنوبی تقسیم بندی می‌شود. به هر قاچ از 1 تا 60 یک عدد اطلاق می‌شود. 30 زون در ناحیه شرقی و 30 زون در ناحیه غربی داریم. هر قاچ یک نصف‌النهار مرکزی (در گیرنده‌های GPS گزینه Central Meridian) دارد که با توجه به زون انتخاب می‌گردد. هم چنین کره زمین در راستای شرقی غربی به 20 باند عرضی با اندازه 8 درجه تقسیم بندی می‌شود. در این تقسیم بندی به هر قسمت یک حرف الفبای انگلیسی اطلاق می‌شود.
مختصات نقاط در گیرنده با دو مولفه E (Easting) و N(Northing) مشخص می‌شود. مولفه E فاصله از مبدا در راستای شرقی غربی و مولفه N فاصله از مبدا در راستای شمالی جنوبی است. مولفه E با عدد 6 رقمی و مولفه N با عدد 7 رقمی بیان می‌شود.
کاربرد سیستم تصویر UTM در ایران:
مبنای محاسبه مختصات نقاط و طراحی نقشه در کشور ایران سیستم تصویر UTM است. البته در برخی از نقشه‌ها که توسط وزارت نفت طراحی شده‌اند، از سیستم تصویر لامبرت نیز استفاده شده است. اما با این حال ایران جز کشورهایی است که سیستم تصویر UTM را به عنوان مبنای محاسبه نقاط پذیرفته است.
ایران در سیستم تصویر UTM:
در تقسیم بندی سیستم تصویر UTM ایران در زون‌های 38، 39، 40 و 41 قرار گرفته است. از غرب به شرق زون‌های 38 تا 41 وجود دارند. در بعضی از نرم‌افزارهای نقشه برداری مانند LGO باید نیمکره نیز لحاظ شود. ایران در نیمکره شمالی قرار دارد.
کاربرد و مزایای سیستم تصویر UTM:
سیستم تصویر UTM برای تهیه نقشه به کار می‌رود. امروزه برای مصارف و کاربردهای متنوعی به ترسیم نقشه نیاز است. این سیستم تصویر جهانی است. پس مختصات هر نقطه روی سطح زمین برای همگان مشخص و واضح انتخاب می‌شود و این مختصات برای هر ملک منحصربفرد است. برای مشخص کردن حدود اراضی اشخاص و دریافت سند مالکیت استفاده از مختصات بر مبنای سیستم تصویر UTM کاربرد دارد. در همین راستا اداره کاداستر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با طراحی سامانه شبکه مدیریت یکپارچه مالکیت‌ها (شمیم) در صدد گردآوری بانک اطلاعاتی املاک و اراضی بر مبنای سیستم تصویر UTM برآمد. برداشت املاک و اراضی در این سامانه به مهندسین نقشه بردار که در آن عضو شده‌اند، ارجاع خواهد شد.
