خطا در نقشه برداری:
خطا در نقشه برداری ، نقشه برداری علمی است که با اندازه گیری‌های مختلفی از جمله طول، زاویه و … در محیط‌های مختلف سروکار دارد؛ که با دستگاه‌های مربوطه اندازه گیری می‌شوند. خطا و اشتباهات اجزای جدا نشدنی این اندازه‌گیری‌ها هستند که در محیط‌هایی با شرایط سخت می‌بایست بیشتر مورد توجه قرار گیرند.
در ابتدا لازم است به تعریف دقت و صحت بپردازیم:
دقت بیانگر درصد نزدیکی مقادیر اندازه گیری شده از یک متغیر با هم تعریف می‌شود و صحت را معیار نزدیکی مقادیر اندازه گیری شده یک متغیر نسبت به مقدار واقعی آن تعریف می‌کنیم. این دو عنوان سال‌های زیادی است که به اشتباه به جای همدیگر به کار می‌روند.
حال پس از درک مفهوم دقت و صحت به تعریف خطا می‌پردازیم:
تئوری خطا در نقشه برداری:
اختلاف مقدار اندازه گیری شده و مقدار واقعی یک کمیت را تحت عنوان خطا در نظر می‌گیرند.
حال انواع خطا را با هم مرور می‌کنیم:
1)سیستماتیک 2)تصادفی
سیستماتیک:
خطای سیستماتیک به گونه‌ای عمل می‌کند که سبب بایاس، جابجایی یا شیفت در کل اندازه گیری کمیت می‌شود؛ یعنی اثر آن روی اندازه گیری در یک جهت بروز می‌کند. این خطا در نقشه برداری می‌تواند در اثر شرایط محیطی، ناکامل بودن مدل‌های ریاضی برای مدل کردن اثرات محیطی، تنظیمات و کالیبراسیون ناصحیح دستگاه‌های اندازه گیری و یا عوامل دیگر به وجود آید.
تصادفی:
خطاهای تصادفی خطاهایی هستند که در جهت‌های مختلفی عمل می‌کنند، میانگین صفر دارند و در مجموع یکدیگر را خنثی می‌کنند. هم‌چنین این خطاها منابع نامعلومی دارند که با استفاده از روش‌های آماری و تکرار اندازه گیری با آن‌ها مواجه می‌شویم.
اشتباه:
نوعی از خطا نیز وجود دارد که با نام اشتباه شناخته می‌شود. اشتباه در اثر عدم دقت و حواس پرتی به وجود آمده، مقدار عددی آن معمولا بسیار زیاد بوده و با اندازه گیری مجدد می‌توان آن را شناسایی و از بین برد.
عوامل ایجاد خطا در نقشه برداری:
1)طبیعی 2)دستگاهی 3)انسانی
عوامل طبیعی عواملی هستند که به محیط خاص اندازه گیری مربوط می‌شوند. چرا که اندازه گیری‌های ما در محیط آزمایشگاهی و شرایط محیطی قابل کنترل انجام نمی‌شوند. عوامل دستگاهی ناشی از نقص دستگاه، تنظیم و کالیبره نبودن دستگاه و … می‌باشد و عوامل انسانی به دلیل کم دقتی و بی تجربگی برخی نقشه برداران اتفاق می‌افتد.
شهریار احمدی
سارا شحیطاوی
کارشناسان ارشد ژئودزی
